- Τι είναι οι κιρσοί φλεβών;
- Τι είναι οι ευρυαγγείες;
- Τι προκαλεί τους κιρσούς;
- Μπορεί η εγκυμοσύνη να είναι η αιτία των κιρσών;
- Ποια είναι τα συμπτώματα και οι επιπλοκές των κιρσών;
- Πότε πρέπει να ζητήσω ιατρική συμβουλή;
- Πρέπει να τελειώσω προηγουμένως με τις εγκυμοσύνες που προγραμματίζω πριν αρχίσω θεραπεία;
- Χρειάζεται να κάνω κάποιες εξετάσεις για τη διάγνωση;
- Τι περιλαμβάνει η θεραπεία των κιρσών;
- Μπορεί να παρουσιαστούν πάλι κιρσοί μετά από εγχείρηση κιρσών;
- Μπορεί να συμβεί ζημιά αφαιρώντας αυτές τις άσχημες φλέβες;
- Πώς μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;
Τι είναι οι κιρσοί φλεβών;
Οι αρτηρίες φέρνουν οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά προς το υπόλοιπο σώμα. Οι φλέβες επαναφέρουν το αίμα (πτωχότερο σε οξυγόνο) πίσω στην καρδιά.
Υπάρχουν τρεις ομάδες φλεβών στα κάτω μέλη: (i) οι επιπολής φλέβες (δηλαδή, της επιφάνειας) που είναι πιο κοντά στο δέρμα, (ii) οι εν τω βάθει φλέβες (δηλαδή, του βάθους) που βρίσκονται μέσα στις μυϊκές ομάδες και (iii) οι διατιτρώσες (ή διατιτραίνουσες) φλέβες που συνδέουν τις επιπολής με τις εν τω βάθει φλέβες.
Κιρσοί είναι το αποτέλεσμα της επιμήκυνσης και διαπλάτυνσης των φλεβών που βρίσκονται αμέσως κάτω από το δέρμα, και συμβαίνουν κυρίως στα κάτω μέλη. Αυτή η μεγέθυνση των φλεβών οφείλεται σε εξασθένηση του φλεβικού τοιχώματος και σε κακή λειτουργία των βαλβίδων που ρυθμίζουν τη ροή του αίματος μέσα στις φλέβες. Εσφαλμένη είναι η εκλαϊκευμένη χρήση του όρου φλεβίτιδα όταν κάποιος αναφέρεται απλά στο πρόβλημα των κιρσών. Μιλώντας επιστημονικά, φλεβίτιδα σημαίνει φλεγμονή μιας φλέβας, που σχεδόν πάντοτε συνυπάρχει με θρόμβωσή της, και μόνο σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να χρησιμοποιείται.
Οι κιρσοί συμβαίνουν στις επιπολής φλέβες και ποικίλουν σε μέγεθος από τις ελάχιστα διαπλατυσμένες φλέβες μέχρι τις πολύ ελικοειδείς, κακής κατάστασης φλέβες, και μπορεί να συνοδεύονται από δερματικές αλλοιώσεις και άτονα έλκη.
Η σταδιοποίηση της χρόνιας φλεβικής νόσου γίνεται από το 1994 με το σύστημα C-E-A-P, όπου C: clinical signs, E: etiology, A: anatomic distribution, P: pathophysiology. Τα κλινικά στάδια είναι C0: φλεβική παλινδρόμηση χωρίς ορατές παθολογικές φλέβες, C1: ευρυαγγείες, C2: κιρσοί, C3: κιρσοί με οίδημα, C4, C5, C6: ύπαρξη δερματικών αλλοιώσεων αυξανόμενης βαρύτητας (δηλαδή, χωρίς άτονο φλεβικό έλκος, με επουλωθέν έλκος, με ενεργό έλκος, αντιστοίχως).
Τι είναι οι ευρυαγγείες;
Οι ευρυαγγείες μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση αυξημένης φλεβικής πίεσης στα κάτω άκρα. Είναι διαπλατυσμένες φλέβες του δέρματος στους μηρούς, τις κνήμες και γύρω από τους αστραγάλους, και συνήθως εμφανίζονται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή μεγαλύτερες.
Διακρίνονται σε:
- Τηλαγγειεκτασίες, δηλαδή βυσσινί χρώματος ενδοδερμικές φλέβες εύρους μέχρι 1mm
- Δικτυωτές φλεβεκτασίες [reticular veins], δηλαδή πρασινο-μπλε χρώματος υποδερμικές φλέβες εύρους μέχρι 3mm
Αποτελούν κυρίως αισθητικό πρόβλημα και σπανίως προκαλούν ενοχλήματα, όπως εντοπισμένο πόνο και κάψιμο ή αίσθημα βάρους (μυϊκής κόπωσης) της γάμπας.
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης των ευρυαγγειών είναι με σκληροθεραπεία.
Τι προκαλεί τους κιρσούς;
Η μεταφορά του αίματος από τα πόδια προς την καρδιά με τις φλέβες των κάτω μελών επιτυγχάνεται με μια σειρά βαλβίδων που υπάρχουν στο εσωτερικό τους τοίχωμα, οι οποίες, σαν φράγματα, ανοίγουν για να επιτρέψουν τη ροή του αίματος προς την καρδιά, και κλείνουν για να εμποδίσουν τη ροή του αίματος προς την αντίθετη κατεύθυνση. Με αυτόν τον τρόπο η ροή του αίματος έχει πάντοτε κατεύθυνση προς την καρδιά.
Σε ορισμένες καταστάσεις, αυτές οι βαλβίδες δεν κλείνουν σωστά αφήνοντας ένα κενό μεταξύ τους. Έτσι δεν μπορούν να εμποδίσουν την παλινδρόμηση του αίματος προς τα πίσω (μακριά από την καρδιά), με συνέπεια το αίμα να λιμνάζει παθητικά μέσα στις φλέβες του μέλους όταν κάθεστε συχνά ή στέκεστε για πολλή ώρα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται επιπολής φλεβική παλινδρόμηση και μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία κιρσών.
Υπολογίζεται ότι το 40% των γυναικών έχει σε κάποιο βαθμό κιρσούς, ενώ ευρυαγγείες έχει το 80-90%. Στους άνδρες είναι κάπως λιγότερο συχνές αυτές οι φλεβικές παθήσεις (30-35%). Υπάρχει οικογενής τάση στην ανάπτυξη πρωτοπαθών κιρσών και ευρυαγγειών και ίσως υπάρχει κληρονομικός παράγοντας.
Η αυξημένη συχνότητα κιρσών, οι οποίοι προκαλούν ενοχλήματα, στις γυναίκες μπορεί να έχει ορμονική αιτιολογία. Υπολογίζεται ότι το 25% των γυναικών με κιρσούς έχουν πόνο στους κιρσούς όταν περιμένουν έμμηνο ρύση. Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η παχυσαρκία και επαγγέλματα που απαιτούν πολύωρη ορθοστασία.
Πλην των πρωτοπαθών, υπάρχουν οι δευτεροπαθείς κιρσοί, όπου η βαλβιδική παλινδρόμηση στις επιπολής φλέβες του μέλους έχει αιτία την απόφραξη των εν τω βάθει φλεβών του, συνήθως ως συνέπεια προηγηθείσας φλεβικής θρόμβωσης, και οι συγγενείς κιρσοί, όπως στο σύνδρομο Klippel-Trenaunay (φλεβική δυσπλασία).
Μπορεί η εγκυμοσύνη να είναι η αιτία των κιρσών;
Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι συχνή η εμφάνιση κιρσών στα κάτω μέλη, οι οποίοι μάλιστα φαίνεται να προκαλούν περισσότερα ενοχλήματα από τους κιρσούς που δε σχετίζονται με εγκυμοσύνη.
Η εγκυμοσύνη δεν είναι η αιτία των κιρσών, αλλά αποτελεί παράγοντα κινδύνου εφόσον υπάρχει γενετική προδιάθεση δημιουργίας κιρσών. Οι κιρσοί της εγκυμοσύνης συνήθως βελτιώνονται μετά τον τοκετό εντός τριών μηνών. Όμως, αν έχετε διαδοχικές εγκυμοσύνες με μεσοδιάστημα μικρότερο των έξι μηνών, οι κιρσοί μπορεί να παραμείνουν.
Σε μερικές έγκυες γυναίκες μπορεί να δημιουργηθούν πυελικοί κιρσοί σχετιζόμενοι με φλεβική παλινδρόμηση σε μια ωοθηκική ή έσω λαγόνιο φλέβα. Αυτοί μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση κιρσών στον κόλπο, στα χείλη του αιδοίου ή και στο ανώτερο τμήμα της έσω-οπίσθιας επιφάνειας του μηρού. Οι κιρσοί αυτοί μπορεί να προκαλούν τοπικά ενοχλήματα και συνήθως υποχωρούν μετά την εγκυμοσύνη, όχι όμως πάντοτε. Αν επιμείνουν τέτοιοι κιρσοί, σήμερα είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς με κατάλληλη επέμβαση.
Ποια είναι τα συμπτώματα και οι επιπλοκές των κιρσών;
Αρκετά άτομα με κιρσούς παραμένουν χωρίς συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και στην περίπτωση μεγάλων κιρσών. Αντίθετα, άλλοι άνθρωποι με μικρότερες φλέβες μπορεί να έχουν συμπτώματα.
Εκτός από τη δυσμορφία από αισθητικής πλευράς, τα συχνότερα ενοχλήματα των κιρσών είναι ο εντοπισμένος πόνος γύρω από τις φλέβες, το κάψιμο, η φαγούρα, το μούδιασμα και το αίσθημα ότι η γάμπα είναι βαριά και κουρασμένη. Μερικές φορές υπάρχει και οίδημα (πρήξιμο) στους αστραγάλους. Τα ενοχλήματα είναι συνήθως χειρότερα στο τέλος της ημέρας και όταν ο καιρός είναι ζεστός.
Σε μερικά άτομα η αυξημένη φλεβική πίεση βαθμιαία προκαλεί βλάβη στο δέρμα της κνήμης, το οποίο γίνεται κόκκινο, καφέ ή μαύρο και μπορεί να αναπτύξει έκζεμα (δερματίτιδα). Αυτή η κατάσταση ονομάζεται χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, και αν οι αλλοιώσεις προχωρήσουν μπορεί να εμφανιστούν άτονα έλκη, δηλαδή πληγές που δεν επουλώνονται.
Άλλα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν οι κιρσοί είναι επεισόδια αιμορραγίας ή επιπολής θρομβοφλεβίτιδας (που εκδηλώνεται με ερυθρότητα, πόνο και σκληρία πάνω από μια θρομβωμένη και φλεγμαίνουσα επιπολής φλέβα).
Πότε πρέπει να ζητήσω ιατρική συμβουλή;
Οι κιρσοί γενικά χειροτερεύουν έστω και με αργό ρυθμό καθώς περνάει ο καιρός. Όσο νωρίτερα δείτε τον αγγειοχειρουργό και αρχίσετε θεραπεία, τόσο μεγαλύτερο όφελος θα έχετε στα ενοχλήματά σας και στο αισθητικό αποτέλεσμα.
Αν νομίζετε ότι έχετε συμπτώματα από κιρσούς, είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλα αίτια, που είναι δυνατό να προκαλούν τα συμπτώματα, πριν αυτά αποδοθούν στους κιρσούς. Αν έχετε απορίες ή ερωτήσεις, πρέπει να μιλήσετε με τον ιατρό σας για αυτό που σας ανησυχεί.
Πρέπει να τελειώσω προηγουμένως με τις εγκυμοσύνες που προγραμματίζω πριν αρχίσω θεραπεία;
Αφού θεραπευτούν, οι κιρσοί δεν επανέρχονται. Γι’ αυτό είναι λογικό να αντιμετωπίζονται νωρίς. Δεν χρειάζεται να περιμένετε να τελειώσετε όλες τις προβλεπόμενες εγκυμοσύνες σας πριν αρχίσετε τη θεραπεία. Φυσικά νέοι κιρσοί ή ευρυαγγείες μπορούν να εμφανιστούν σε επόμενη εγκυμοσύνη, αλλά τουλάχιστον όσες φλέβες έχουν προηγουμένως θεραπευτεί δεν ξαναγίνονται.
Χρειάζεται να κάνω κάποιες εξετάσεις για τη διάγνωση;
Η διάγνωση των κιρσών γίνεται εύκολα από τον ειδικό ιατρό με βάση την κλινική εικόνα και την εξέταση με φορητό Doppler. Αυτός είναι αρμόδιος να αποφασίσει αν χρειάζεται συμπληρωματικά να γίνει πιο λεπτομερής εξέταση με υπερηχογράφημα triplex των φλεβών του μέλους ή με φλεβογραφία και ποια ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν με αυτήν. Οι ορθότερες μελέτες γίνονται από ιατρούς ειδικά εκπαιδευμένους σε τέτοια εξέταση.
Τι περιλαμβάνει η θεραπεία των κιρσών;
Για ριζική θεραπεία οι χαλασμένες φλέβες και οι συνδέσεις τους πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά. Η εγχείρηση των κιρσών διαφέρει από άτομο σε άτομο, όπως και η αναισθησία, η οποία μπορεί να είναι γενική, περιοχική ή τοπική. Η εγχείρηση είναι ασφαλής, διαρκεί συνήθως γύρω στα 60 λεπτά και ο ασθενής κινητοποιείται πλήρως την ίδια ημέρα.
Σε κάποιες περιπτώσεις οι φλέβες μπορούν να θεραπευτούν με σκληροθεραπεία. Η σκληροθεραπεία περιλαμβάνει την ένεση μέσα στη φλέβα του διαλύματος μιας σκληρυντικής ουσίας που ερεθίζει το εσωτερικό της φλέβας με αποτέλεσμα τα τοιχώματα της φλέβας να κολλήσουν μεταξύ τους και να μην κυκλοφορεί αίμα μέσα στη χαλασμένη φλέβα. Αυτή η διεργασία προκαλεί τη δημιουργία σκλήρυνσης (ουλώδους ιστού) που τελικά απορροφάται από το σώμα σε λίγους μήνες.
Επίσης μπορεί να συστηθεί η χρήση κάλτσας ή καλσόν διαβαθμισμένης συμπίεσης, συνήθως κλάσης 1 (18-25 mmHg), στη διάρκεια της ημέρας.
Η φαρμακευτική θεραπεία (με φλεβοτονικά σκευάσματα) έχει μάλλον περιορισμένο ρόλο στην αντιμετώπιση των κιρσών. Φαίνεται όμως ότι σε κάποιες περιπτώσεις προσφέρει ανακούφιση στα συμπτώματα είτε χορηγούμενη μόνη της είτε σε συνδυασμό με κάλτσες.
Όσον αφορά τους πυελικούς κιρσούς, η μέθοδος που συνήθως εφαρμόζουμε σήμερα είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική (φλεβογραφία και εμβολισμός των υπευθύνων φλεβών) σε συνδυασμό με τοπική εκτομή των κιρσών.
Μπορεί να παρουσιαστούν πάλι κιρσοί μετά από εγχείρηση κιρσών;
Εμφάνιση νέων κιρσών μετά από σωστή εγχείρηση μπορεί να συμβεί σε 20-30% των ασθενών σε διάστημα 10ετίας. Αυτό οφείλεται κυρίως στην υπάρχουσα γενετική προδιάθεση. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί νέα θεραπεία.
Μπορεί να συμβεί ζημιά αφαιρώντας αυτές τις άσχημες φλέβες;
Οι κιρσοί και οι ευρυαγγείες είναι χαλασμένες φλέβες που δεν λειτουργούν και η αφαίρεσή τους όχι μόνο δεν βλάπτει την κυκλοφορία, αλλά στην πραγματικότητα βελτιώνει την κυκλοφορία των φλεβών τοπικά. Από τη στιγμή που δημιουργήθηκαν κιρσοί ή ευρυαγγείες, οι γειτονικές υγιείς φλέβες έχουν αναλάβει το έργο τους, δηλαδή της επιστροφής του αίματος προς την καρδιά.
Πώς μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;
Αποφεύγετε την πολύωρη ορθοστασία και την καθιστική ζωή. Εφαρμόστε πρόγραμμα καθημερινού βαδίσματος. Αν χρειαστεί να μείνετε καθιστοί για μεγάλο χρονικό διάστημα, το περπάτημα λίγων λεπτών ενδιαμέσως βοηθά. Ξεκουράζετε τα πόδια σας σε ανάρροπη θέση, δηλαδή πάνω από το επίπεδο της καρδιάς, οποτεδήποτε αυτό είναι δυνατόν.
Μη φοράτε στενά και σφικτά ρούχα ή παπούτσια. Αποφεύγετε την παχυσαρκία. Αποφεύγετε την έκθεση των ποδιών σας στον ήλιο ή άλλες πηγές θερμότητας.
Ακολουθείτε τις οδηγίες του ιατρού σας για τη χρησιμοποίηση καταλλήλων συμπιεστικών καλτσών.
Τελευταία ενημέρωση 08/08/2012
